TÌNH HÌNH VÀ THỊ TRƯỜNG YẾN SÀO Ở VIỆT NAM (NHỮNG CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC)

Yến sào, một sản phẩm từ tổ của chim yến, từ lâu đã được xem là một trong những thực phẩm bổ dưỡng và quý giá bậc nhất tại Việt Nam. Với giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều protein, axit amin và khoáng chất, yến sào không chỉ là món ăn cao cấp trong nước mà còn trở thành mặt hàng xuất khẩu tiềm năng, góp phần quan trọng vào nền kinh tế. Trong những năm gần đây, thị trường yến sào tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, song cũng đối mặt với không ít thách thức.

1. Tình Hình Phát Triển Ngành Yến Sào:

Việt Nam là một trong những quốc gia có lợi thế tự nhiên để phát triển ngành yến sào, nhờ vào điều kiện khí hậu và địa hình thuận lợi, đặc biệt ở các tỉnh duyên hải miền Trung và miền Nam. Theo thống kê, hiện nay cả nước có hơn 22.000 nhà yến tại 42/63 tỉnh thành, với sản lượng tổ yến ước tính đạt gần 200 tấn mỗi năm, mang lại giá trị kinh tế khoảng 600 triệu USD. Nghề nuôi chim yến bắt đầu phát triển mạnh từ năm 2004 và nhanh chóng mở rộng quy mô trong thập kỷ qua, từ các khu vực truyền thống như Khánh Hòa, Quảng Nam, Cần Giờ (TP.HCM) đến các tỉnh miền Tây như Tiền Giang, Kiên Giang.

Sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ yến sào, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, đã thúc đẩy ngành này phát triển. Người tiêu dùng ngày càng nhận thức rõ hơn về lợi ích sức khỏe của yến sào, từ việc tăng cường sức đề kháng, cải thiện trí nhớ đến hỗ trợ làm đẹp và phục hồi sức khỏe. Điều này không chỉ mở rộng thị trường nội địa mà còn tạo cơ hội cho xuất khẩu, với các thị trường lớn như Trung Quốc, Pháp, và nhiều nước châu Âu.

2. Thị Trường Yến Sào: Cơ Hội và Thách Thức:

Cơ hội:

• Nhu cầu nội địa tăng cao: Với mức sống ngày càng cải thiện, yến sào không còn là món ăn xa xỉ chỉ dành cho tầng lớp thượng lưu mà đã trở nên phổ biến hơn, từ yến thô, yến tinh chế đến các sản phẩm chưng sẵn tiện lợi. Thị trường ghi nhận sự đa dạng trong phân khúc khách hàng, từ người già, trẻ nhỏ đến giới trẻ quan tâm đến sức khỏe và sắc đẹp.
• Tiềm năng xuất khẩu: Trung Quốc, thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới với nhu cầu hơn 300 tấn mỗi năm, đã mở cửa chính ngạch cho yến sào Việt Nam từ cuối năm 2023. Tiếp đó, lô hàng đầu tiên sang Pháp vào tháng 4/2024 đánh dấu bước tiến mới, khẳng định chất lượng vượt trội của yến Việt trên trường quốc tế. Các chuyên gia dự báo ngành yến sào có thể trở thành mặt hàng tỷ đô trong tương lai gần.
• Lợi thế cạnh tranh: So với các nước Đông Nam Á như Indonesia hay Malaysia, yến sào Việt Nam được đánh giá cao hơn về chất lượng, nhờ vào điều kiện tự nhiên và kỹ thuật nuôi trồng ngày càng cải thiện.

 

Thách thức:

• Hàng giả, hàng kém chất lượng: Sự phát triển nhanh chóng của thị trường đã kéo theo tình trạng yến sào bị làm giả hoặc pha trộn tạp chất để giảm giá thành. Các sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ khiến người tiêu dùng hoang mang và làm tổn hại uy tín của ngành.
• Cạnh tranh quốc tế: Dù có lợi thế, Việt Nam vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh từ Indonesia (chiếm 60% sản lượng toàn cầu) và Malaysia, nơi có giá thành thấp hơn và sản lượng lớn hơn.
• Quy trình kiểm soát chất lượng: Để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường xuất khẩu như châu Âu, doanh nghiệp cần đầu tư mạnh vào công nghệ chế biến và kiểm định, điều mà không phải cơ sở nào cũng làm được.

3. Xu Hướng và Giải Pháp Phát Triển:

Thị trường yến sào đang chứng kiến sự chuyển dịch sang các sản phẩm chế biến sâu như yến chưng sẵn, yến kết hợp với đông trùng hạ thảo, nhân sâm… nhằm đáp ứng nhu cầu tiện lợi của người tiêu dùng hiện đại. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng chú trọng xây dựng thương hiệu, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và đạt các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 22000:2018 về an toàn thực phẩm.

Để khai thác tối đa tiềm năng, ngành yến sào Việt Nam cần:

• Nâng cao chất lượng: Đầu tư công nghệ chế biến, kiểm soát từ khâu nuôi trồng đến sơ chế để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
• Quản lý thị trường: Chính phủ cần siết chặt kiểm soát nguồn gốc yến nhập khẩu, dán tem truy xuất để bảo vệ thương hiệu yến Việt.
• Quảng bá quốc tế: Đẩy mạnh marketing, giới thiệu yến sào Việt Nam như một sản phẩm cao cấp, bền vững trên thị trường toàn cầu.

4. Kết Luận:

Thị trường yến sào tại Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của sự phát triển vượt bậc, với tiềm năng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Dù còn nhiều thách thức, từ việc cạnh tranh quốc tế đến vấn đề hàng giả, nhưng với lợi thế tự nhiên, sự hỗ trợ từ chính sách và nỗ lực của doanh nghiệp, yến sào Việt Nam hoàn toàn có khả năng khẳng định vị thế trên bản đồ thế giới. Đây không chỉ là cơ hội kinh tế mà còn là dịp để bảo tồn và phát huy một tài nguyên quý giá của đất nước.